Wat is een vrijwilliger

• Wat is dat eigenlijk een vrijwilliger?
• De fiscus
• Arbeidsrecht en vrijwilliger
• UWV en de vrijwilliger
• Bijstand en vrijwilligerswerk
• Maatschappelijk gezien

Wat is dat eigenlijk een vrijwilliger?

Er zijn verschillende manieren om naar een vrijwilliger te kijken. De strikt fiscale manier gaat over de vraag of iemand onbelast of belast een vergoeding kan ontvangen. Daar spelen dan ook vooral financiële en formele vragen een rol. Bij de arbeidsrechtelijke kant spelen andere zaken. Ook al is de beloning zeer laag, door de aard van de werkzaamheden kan iemand dan toch werknemer zijn. Dat is vergelijkbaar met de vraag wanneer iemand stagiair is. Ook is er de maatschappelijke opvatting van vrijwilligerswerk.

Voor extra zekerheid raden wij alle organisaties aan om een vrijwilligersovereenkomst te sluiten met hun vrijwilligers. Dat is geen sluitend bewijs. Het is wel duidelijk dat de intentie van de betrokken partijen in ieder geval gericht was op vrijwilligerswerk.

De fiscus

De fiscus stelt een aantal duidelijke regels. De vrijwilliger mag:

• werkzaamheden verricht voor een stichting zonder winstoogmerk die dus niet belastingplichtig is voor de vennootschapsbelasting;
• niet in dienst zijn;
• de werkzaamheden niet als beroep uitoefenen. Dit maakt het in de praktijk lastig. Iemand die een bepaald beroep heeft, maar daar niet voldoende in kan verdienen. Die mag dit beroep dan niet vrijwillig ergens uitoefenen
• mag voor het werk geen loon ontvangen. Wel is het toegestaan de belastingvrije vergoeding voor vrijwilligers te betalen.

De fiscus vindt het onder omstandigheden ook goed als je optreedt met een amateurgezelschap. Denk hierbij aan een toneelvereniging of andere vergelijkbare organisatie. Het amateurgezelschap moet dan wel een zogenoemde inhoudingsplichtigenverklaring hebben

Arbeidsrecht en vrijwilliger

Vanuit de organisatie gezien is het grootste risico dat een vrijwilliger achteraf een werknemer blijkt te zijn. Het arbeidsrecht is redelijk dwingend. Is er feitelijk sprake van een arbeidsovereenkomst? Dan kan de werknemer daar een beroep op. Dat wil zeggen dat met terugwerkende kracht alle zaken van een arbeidsovereenkomst van toepassing zijn. De vrijwilliger heeft bijvoorbeeld dan achteraf recht op minimumloon of CAO-loon.

Criteria die hierbij gelden zijn of er sprake is van ondergeschiktheid. Moet de medewerker luisteren naar een leidinggevende. Is er sprake van werk dat (ook) tegen betaling wordt uitgevoerd. Was de vrijwilliger eerst in dienst voor dezelfde functie.

UWV en de vrijwilliger

Natuurlijk heeft het UWV ook nog regels opgesteld voor vrijwilligerswerk. In het algemeen moedigt het UWV het aan als mensen vrijwilligerswerk gaan doen. Dit ontslaat je trouwens niet van je sollicitatieplicht. Voor de vraag hoeveel je mag bijverdienen boven een uitkering houdt het UWV de grens van de Belastingdienst aan.

Volgens het UWV is vrijwilligerswerk:

• werk dat je doet bij een organisatie die door de Belastingdienst is aangewezen als een Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI). Of bij een organisatie die voldoet aan de regels voor een Sociaal Belang Behartigende Instelling (SBBI). Of bij een stichting.
• werk dat bij de vestiging van de organisatie waar je gaat werken al minimaal 1 jaar alleen door vrijwilligers is gedaan. Ook mag er bij die vestiging minimaal 1 jaar voordat je het werk gaat doen, geen vacature voor dit werk in een betaalde functie zijn geweest. Als de vestiging of het werk korter dan een jaar bestaat, dan kijkt het UWV naar werk bij een andere vestiging van deze organisatie. Of bij een vestiging van een vergelijkbare organisatie.

Bijstand en vrijwilligerswerk

De Bijstand is in Nederland geregeld per gemeente. Dat wil zeggen dat regels verschillen per gemeente waar je woont. Ook hier zal in de meeste gevallen gelden dat vrijwilligerswerk je niet ontslaat van de sollicitatieplicht. Je zal altijd vooraf toestemming moeten hebben van de gemeente voordat je vrijwilligerswerk kan gaan doen. Financieel is het niet gezegd dat je een vrijwilligersuitkering altijd mag behouden. Tegelijkertijd heeft de gemeente ook de mogelijkheid om juist een stimuleringspremie te geven als je vrijwilligerswerk gaat doen. Dat kan als het vrijwilligerswerk jouw kansen om uit de bijstand te komen verhogen. Kortom, je kan hier alle kanten mee uit.

Maatschappelijk gezien

De Rijksoverheid heeft een definitie van een vrijwilliger. Volgens hen is dat:

• het werk is in het algemeen belang of in een bepaald maatschappelijk belang;
• vrijwilligerswerk heeft geen winstoogmerk;
• het werk kost de arbeidsmarkt geen banen en komt niet in de plaats van een betaalde baan.