Persoonlijk aansprakelijk of niet? Bestuursaansprakelijkheid

• Stichting is aansprakelijk
• Persoonlijk aansprakelijk in uitzonderingsgevallen
• Onbehoorlijk bestuur
• Bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering
• Tips om risico op aansprakelijkheid te beperken
• Concrete foute voorbeelden

Stichting is aansprakelijk

Een stichting heeft altijd volledige rechtsbevoegdheid. Omdat deze bij notariële akte is opgericht. Dit houdt in dat de bestuurders in beginsel niet aansprakelijk zijn, maar de stichting.

De aansprakelijkheid van een bestuurder is geregeld in artikel 2:9 van het Burgerlijk Wetboek.

Persoonlijk aansprakelijk in uitzonderingsgevallen

Besturen is risico lopen. Niet ieder risico leidt automatisch tot aansprakelijkheid. Als stichtingsbestuurders handelingen namens de stichting verrichten, dan is in beginsel slechts de stichting aansprakelijk.

In uitzonderlijke gevallen zijn de bestuurders persoonlijk aansprakelijk. Daarvan is sprake als de bestuurders onbehoorlijk besturen als gevolg waarvan de stichting of een derde schade lijdt. Persoonlijke aansprakelijkheid van bestuurders kan vergaande gevolgen hebben, omdat de stichting zich dan kan verhalen op het privévermogen van de bestuurders. Het maakt daarbij niet uit of de bestuurstaken al dan niet tegen een vergoeding worden verricht. De aansprakelijkheid zal meestal worden ingeroepen door de curator na een faillissement.

Onbehoorlijk bestuur

Onbehoorlijk bestuur is door de jaren heen beter gedefinieerd. je moet in ieder geval denken aan de volgende situaties.

• De bestuurder is voor de stichting te zware contractuele verplichtingen aangegaan. Bij het aangaan van die verplichtingen wist of kon hij/zij voorzien dat de stichting niet aan haar verplichtingen zou kunnen voldoen. Dit wordt gezien als een onrechtmatige daad van de bestuurder.
• De bestuurder of het bestuur meldt het onvermogen om belastingen en premies te betalen niet of niet tijdig bij de Belastingdienst.
• Als aannemelijk is dat het onvermogen om belastingen en premies te betalen een gevolg is van onbehoorlijke taakvervulling door het bestuur, in een periode van drie jaar voorafgaand aan de melding.
• Als de stichting failliet gaat en dit faillissement het gevolg is van onbehoorlijk bestuur van het bestuur of degenen die het beleid bepaalden, in de periode van drie jaar voorafgaand aan het faillissement. Zijn er geen jaarstukken gedeponeerd bij het handelsregister? Dan wordt onbehoorlijk bestuur verondersteld.
• Als het gaat om handelingen in de oprichtingsfase van de stichting. Die aansprakelijkheid eindigt als de eenmaal opgerichte stichting (rechtspersoon) de handelingen bekrachtigt.
• De stichting is niet ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel.

Bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering

Je kan je als bestuurder verzekeren tegen schade met een bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering. Er zijn verschillende vormen mogelijk, onder andere waarbij je het privévermogen van bestuurders beschermt. Informeer bij jouw verzekeringsmaatschappij of verzekeringsadviseur over de mogelijkheden. In het algemeen kun je een aantal verzekeringen sluiten voor een stichting om de risico’s te beperken.

Tips om risico op aansprakelijkheid te beperken

• Onderzoek de risico’s voordat je een bestuurslidmaatschap aanvaardt.
• Schrijf alle bestuursleden in in het handelsregister van de Kamer van Koophandel.
• Werk verantwoord, gewetensvol, loyaal en bewust binnen de regels van de wet, de statuten, het huishoudelijk reglement en de bestuursbesluiten.
• Goed notuleren bij besluitvorming. Zorg dat als je het bestuur verlaat je altijd decharge krijgt.
• Blijf binnen jouw bevoegdheden.
• Kijk mee met jouw collega-bestuurders en laat zaken die je constateert zo nodig schriftelijk vastleggen. Je bent ook aansprakelijk als jouw medebestuurders fouten hebben gemaakt.
• Leer van gemaakte fouten.

Concrete foute voorbeelden

Hier een aantal voorbeelden met betrekking tot mogelijke bestuurdersaansprakelijkheidsrisico’s.

1. Het bestuur van een commerciële stichting heeft een geldlening verstrekt aan een besloten vennootschap (BV). Deze geldlening is verstrekt zonder dat er enige vorm van zekerheid (bijvoorbeeld pandrecht, hypotheekrecht, bankgarantie of eigendomsvoorbehoud) is bedongen. De besloten vennootschap is niet in staat de lening af te lossen en gaat failliet. De stichting gaat eveneens failliet en de curator spreekt de bestuurders van de stichting aan voor het faillissementstekort.
2. De bestuurders van een stichting die zich toelegt op het creëren van woon- en zorgfaciliteiten ten behoeve van ouderen en gehandicapten, keren aan zichzelf – bovenop een marktconforme onkostenvergoeding – een exorbitante vergoeding uit. Deze vergoeding staat geenszins in verhouding tot de inkomsten van de stichting. De stichting gaat failliet en de curator spreekt de bestuurders aan tot terugbetaling van de bovenmatige vergoeding.
3. Het stichtingsbestuur van een stichting in de zorgsector koopt alvast een nieuw verzorgingshuis, in de veronderstelling een subsidie voor huisvesting te ontvangen. Op basis van de koop-/aannemingsovereenkomst gaat de aannemer alvast aan de slag. Nadat de aannemer al is aangevangen met zijn werkzaamheden, blijkt dat de stichting niet voor de subsidieregeling in aanmerking komt. De stichting kan de aannemer niet betalen. De aannemer spreekt de bestuurders van de stichting persoonlijk aan voor de door hem geleden schade.
4. Een stichting die zich bezighoudt met het organiseren van een jaarlijks muziekfestival kampt met tegenvallende bezoekersaantallen. De bestuurders hebben de uitgaven begroot op basis van een veel te hoog bezoekersaantal. Als gevolg daarvan ontstaat een zwaar tekort in de begroting. De stichting is achteraf niet in staat de huur te betalen aan de eigenaar van een evenementencomplex waar het festival heeft plaatsgevonden. De stichting gaat vervolgens failliet. De curator van de stichting stelt de bestuurders aansprakelijk en daarnaast stelt de eigenaar/verhuurder van het evenementencomplex de bestuursleden van de stichting persoonlijk aansprakelijk.