Voordat je een stichting begint moet je inventariseren waar behoefte aan is. Aan de hand van de behoeften kan je de doelstelling formuleren. Je komt erachter wat de behoeften zijn door met de doelgroep in contact te komen.
Inventariseren nut en noodzaak stichting
Je kan behoeften inventariseren aan de hand van het volgende stappenplan. Onderstaand voorbeeld is gericht op een stichting die hulp verleend aan minderbedeelden.
Inventariseren van behoeften
- Informatie verzamelen
a. Interview (keuze: directeur, werkvloer?);
b. Vragenlijst;
c. Observeren van doelgroep;
d. Bestuderen van documenten (bijvoorbeeld kranten lezen, jaarverslagen van andere hulpverlenende organisaties met soortgelijke doelgroep in soortgelijke omgeving). - Informatie indelen in groepen
a. Organische of lichamelijke behoeften. Voorbeelden zijn behoefte aan voedsel, drinken, warmte, maar ook lichaamsbeweging en sport.
b. Veiligheid en zekerheid. Dit kan materieel zijn (adequate huisvesting), maar ook geborgenheid: deel uitmaken van een buurtgemeenschap, een gezin en/of een bedrijf.
c. Behoefte aan sociale relaties, vriendschap en liefde. - Afstemmen met de doelgroep
Herkennen zij zich in de gevonden behoeften? Zo niet dan is er wellicht een traject van bewustwording nodig: snappen de inventariseerders het niet (cultuurverschillen) of snapt de doelgroep de eigen behoeften niet (liever buiten voetballen dan Engelse les).
- Onderhandelen met de doelgroep
Wat is de prioriteit van de onderkende behoeften?
- Vastleggen van behoeften
Schrijf de behoeften op.
- Concreet maken van de eisen die aan een oplossing gesteld worden
Op welke tijdstippen, welke hoeveelheden, welke minimale kwaliteit?
- Afronden en vastleggen
Stem met de doelgroep af of de vaststelling van de behoeften juist is.
Praktijk
In de praktijk lopen deze fasen nogal eens door elkaar heen. Zijn de behoeften geïnventariseerd, stel jezelf dan de vraag “Is mijn stichting de aangewezen organisatie om in deze behoeften te voorzien? En zo ja, op welke termijn?”. De statuten en/of het beleidsplan kunnen de eerste vraag beantwoorden. Zo kan het beleid van een jonge, kleine stichting erop gericht zijn uitsluitend eenmalige hulp te bieden. Bijvoorbeeld omdat voedselhulp op langere termijn niet kan worden gegarandeerd. De vraag op welke termijn de hulp geboden kan worden wordt beantwoord vanuit de begroting. Zijn er (voldoende) uitgaven op dit terrein gepland? Zo nee, is er een post ‘onvoorzien’ waaruit kan worden geput? Is dit ook niet het geval, dan kan hulp alleen worden geboden als de begroting door het bestuur wordt gewijzigd.
Valkuilen
Het vaststellen van behoeften kan lastig zijn. Hiervoor zijn diverse oorzaken aan te wijzen:
- De grote lijn en de achterliggende oorzaken zijn lastiger te achterhalen.
Mensen vertellen sneller over problemen die op dat moment spelen dan over problemen die lange tijd spelen. Bovendien wordt vaak een incident aangehaald. Dit is bijvoorbeeld op te lossen door mensen te vragen hun huidige situatie te vergelijken met die van een half jaar of een jaar geleden. Interview niet alleen leidinggevenden. - Iedereen vindt zijn eigen problemen het belangrijkst. Zet daarom na individuele gesprekken een aantal mensen rond de tafel om tot een gezamenlijk resultaat te komen.
- Sommige mensen werken tegen. Oorzaken hiervan zijn onder andere zelfbescherming, aanwezigheid van leidinggevenden en angst voor verandering. Zorg voor een zo veilig mogelijke omgeving en vraag expliciet of je gesprekspartner de inventarisatie zinvol vindt. Leg de nadruk op de voordelen van de inventarisatie, maar schuw niet om naar de nadelen te vragen.
- Taalbarrières. Er moet veel gepraat worden en soms in een vreemde taal. En zelfs wanneer je jouw moedertaal kan gebruiken, kunnen mensen elkaar verkeerd begrijpen. Of een verkeerde interpretatie aan iets geven. Herhaal het antwoord in jouw eigen woorden. Vraag of dit inderdaad is wat werd bedoeld. Laat indien mogelijk een taal- en cultuurgenoot het gesprek voeren.