Fuseren is zeer juridisch. Je begint bij de statuten van de beide organisaties. Vervolgens breng je de fiscale gevolgen in kaart. Kies de juiste fusievorm. En, houd je aan de regels die gelden voor een fusie.
- Wat zeggen de statuten?
- De fiscale gevolgen
- De juridische gevolgen
- Optie 1 concentratie van zeggenschap
- Optie 2 de vermogensrechtelijke fusie
- Optie 3 de juridische fusie
- Ontbinding en vereffening
Wat zeggen de statuten?
Als je wilt gaan fuseren moet je eerst controleren wat er in de statuten staat. De procedure zoals beschreven in de statuten moet je volgen.
Wanneer de beslissing om te fuseren in strijd is met de statutaire bepalingen, heeft dit gevolgen voor de geldigheid van de besluiten. De statuten bevatten de ‘democratische’ beginselen van een organisatie. Bijvoorbeeld over de bevoegdheden van het bestuur en over het bijeenroepen en de besluitvorming van de algemene vergadering of de goedkeuring van externe betrokkenen, zoals subsidieverstrekkers en participerende partijen bij stichtingen. Maar ook over de verkoop of de overdracht van onroerend goed en andere eigendommen, zoals een clubhuis of repetitieruimte, bevatten de statuten vaak beperkende bepalingen.
- Bij stichtingen is voor fusiebesluiten meestal de toestemming vereist van de organisaties die (indirect) in de stichting participeren. Zoals bijvoorbeeld gemeenten (goedkeuring gemeenteraad) en maatschappelijke organisaties.
- Een fusie is alleen mogelijk tussen dezelfde soort rechtspersonen. Wanneer een stichting en een vereniging willen fuseren, moet eerst de omzetting van één van de twee plaatsvinden.
De fiscale gevolgen
Bij de fusie worden vermogensbestanddelen overgedragen. Voor registergoederen, zoals onroerend goed, is in principe overdrachtsbelasting verschuldigd. Daarnaast kan jouw organisatie te maken krijgen met schenkingsrecht. Bij de Inspecteur van de Belastingdienst kan een verzoek worden ingediend voor vrijstelling van beide belastingen. De hulp van een belastingadviseur in deze is raadzaam.
De juridische gevolgen
De uitwerking van de fusie is afhankelijk van de juridische vorm waarin de fusie wordt gegoten. Daarbij is het van belang de wettelijke bepalingen, zoals het publiceren van een fusiebesluit, in acht te nemen. De aard van de verplichtingen is afhankelijk van de vorm van de fusie. Daarbij kan worden gekozen voor:
- Fusie door concentratie van zeggenschap;
- Vermogensrechtelijke fusie;
- Juridische fusie.
Optie 1 concentratie van zeggenschap
Bij een fusie door concentratie van zeggenschap behouden de oude organisaties hun rechtspersoonlijkheid. De stichting blijft:
- Eigenaar van het vermogen;
- De werkgever van de personen die al in dienst zijn;
- De activiteiten als voorheen uitvoeren.
Optie 2 de vermogensrechtelijke fusie
In het geval van een vermogensrechtelijke fusie worden de middelen (het vermogen) van de organisaties die fuseren overgedragen aan de (nieuwe) organisatie die de activiteiten voortzet. Elk vermogensbestanddeel moet hierbij op de wettelijk voorgeschreven wijze worden overgedragen:
- Voor onroerende zaken, zoals een clubhuis, en andere registergoederen moet je langs de notaris.
- Doorlopende overeenkomsten, zoals de (arbeids)overeenkomsten, sponsorovereenkomsten, huurcontracten, verzekeringen en dergelijke moeten worden overgedragen. Hierbij is de medewerking vereist van de contractpartij.
- Over contracten die niet meegaan naar de nieuwe stichting moet worden onderhandeld. Dit kan betekenen dat er een schadevergoeding of afkoopsom moet worden betaald.
Optie 3 de juridische fusie
De verplichtingen bij een juridische fusie, waarbij de oude stichting automatisch opgaat in een nieuw opgerichte fusiestichting, zijn wettelijke termijnen waar je aan gebonden bent.
Let op! Tussen het eerste formele fusievoorstel en het passeren van de fusieakte bij de notaris mag bij een juridische fusie maximaal zes maanden zitten.
Ontbinding en vereffening
Een fusie resulteert in de regel in de ontbinding van de oude stichting (behalve bij een fusie door concentratie van zeggenschap). In gewoon Nederlands: de oude organisatie houdt op te bestaan. Maar daarvoor moet wel eerst ‘de erfenis’ worden verdeeld. Van de oude stichting resteert bij de vermogensrechtelijke fusie na de overdracht van het vermogen een lege huls. In naam en op papier bestaat de organisatie nog, maar alles van waarde en alle activiteiten zijn overgegaan naar de nieuwe organisatie.
De ontbinding van een stichting is in handen van degene die bevoegd is om de statuten te wijzigen. In de regel is dit het bestuur. Het opheffen en vereffenen van een stichting kent een aantal stappen.
Tijdens de periode van ontbinding is de stichting verplicht ‘in liquidatie’ aan de stichtingsnaam toe te voegen. Bij de juridische fusie hoeft geen aparte ontbinding plaats te vinden. Evenmin is sprake van vereffening. Bij een juridische fusie is namelijk sprake van de totale overdracht van het vermogen in de nieuwe organisatie, de fuserende organisaties houden per definitie op te bestaan.
Notulen bestuursbesluit aangaan fusiebesprekingen
De eerste stappen in fusiebesprekingen. Het bestuur wijst iemand aan om een verkenning te gaan uitvoeren. Dat moet wel formeel besloten zijn. Er moet soms vertrouwelijke informatie gedeeld met andere partijen. Leg dat dan goed vast met deze notulen van het bestuursbesluit.