In de statuten zet je kort en krachtig wat de stichting nastreeft en hoe ze dat wil bereiken. Het is anders dan je denkt geen beginselprogramma. Ook moet je uitkijken dat je niet jezelf vastzet voor de toekomst.
- Doelstelling in statuten
- Niet in de statuten
- Belang van doelstelling
- Geen beginselprogramma
- Procesbevoegdheid in statuten
Doelstelling in statuten
De kern van de statuten voor een stichting is de doelstelling. Er is veel onduidelijkheid over wat er dan in de doelstelling moet komen.
Een doelstelling bevat:
- het doel dat de stichting wil bereiken of nastreeft;
- de wijze waarop zij dat wil bereiken.
Een doelstelling is bij voorkeur concreet en omvat een doel.
Niet in de statuten
De doelstelling omvat niet de zaken die al standaard in de statuten zijn vermeld of die absoluut voor iedere organisatie gelden. Denk daarbij aan:
- samenwerken, dat is per definitie mogelijk om een doel te bereiken;
- geld inzamelen, of verdienen op welke manier dan ook. De statuten hebben een bepaling waarmee alle vormen van middelen verkrijgen al zijn afgedekt. Het werven van gelden is zeker nooit een doel op zich en eigenlijk nooit een middel;
- actuele verwijzingen, zoals “het huidige kabinet”, dat is vermoedelijk over vier jaar niet meer relevant;
- in de ruimste zin van het woord, dat hoef je niet zelf op te nemen, alle modellen hebben al standaard een bepaling waarin die ruime afvang is opgenomen.
Belang van doelstelling
De doelstelling in statuten is van bijzonder groot belang. Handelt een bestuurder buiten de doelstelling dan ontstaat bestuursaansprakelijkheid. Je kunt het beste daarom in algemene termen een doel omschrijven. Gebruik dus bijvoorbeeld niet Facebook, maar liever Sociale Media. Schrijf niet dat er een maandelijkse bijeenkomst is, maar een regelmatige bijeenkomst.
Geen beginselprogramma
Het grootste misverstand is dat statuten een beginselprogramma voor de stichting zijn. Dat komt omdat de statuten vaak zijn beschreven als een soort Grondwet voor de stichting. Juridisch is dat niet het geval. Natuurlijk alles dat in de statuten staat is bijzonder lastig te wijzigen. In die zin staat het dus zeker goed vast. Dat is dan ook direct een enorm nadeel.
Het heeft geen zin om heel veel waardeoordelen op te nemen in statuten. Een voorbeeld is: mensen een gelukkige dag bezorgen. Bedenk dat wat hiervoor staat over binnen of buiten de statuten handelen. Wat nu als iemand geen gelukkige dag had.
Veel concepten die wij zien bevatten bovendien hele verhandelingen over de wereld, wenselijke oplossingen, oordelen en meningen. Dergelijke stukken kun je veel beter opnemen in een beginselprogramma of hoe je het wenst te noemen. Het is geen juridische waarheid. Als je het op een andere manier vastlegt kun je het ook eenvoudiger aanpassen aan gewijzigde inzichten.
Procesbevoegdheid in statuten
Om als stichting te kunnen procederen moet je dit nadrukkelijk opnemen in de statuten. Een rechter kijkt of een partij die zich bij een proces meldt een belang heeft bij die procedure. Door op voorhand dit op te nemen kun je problemen voorkomen. Het is aan te raden voor bijvoorbeeld een actiegroep om een algemene bepaling op te nemen. Je neemt dit dan op bij de wijze waarop je het doel wilt bereiken:
“Deelnemen aan inspraak, beïnvloeding van besluitvorming en het voeren van bezwaarschriftprocedures en andere juridische mogelijkheden. “